De lever is een belangrijk orgaan van het menselijk lichaam dat een vitale rol speelt in de stofwisseling. De lever zuivert ongeveer anderhalve liter bloed per minuut. De lever zorgt tevens voor de uitscheiding van schadelijke verbindingen. Dit orgaan verwerkt tegelijkertijd 500 onmisbare essentiële biochemische, metabolische reacties. Door onder andere ongezonde eetgewoonten en een ongereguleerde consumptie van alcohol ontstaat sneller schade aan de lever, waardoor deze zijn functies niet meer goed kan uitvoeren. Het is bijgevolg belangrijk om goed te zorgen voor de lever, zodat deze alle gifstoffen kan verwijderen. Er zijn verschillende natuurlijke remedies om de lever te reinigen, waaronder de consumptie van voedingsmiddelen die helpen bij ontgifting van de lever. Deze voedingsmiddelen stimuleren het natuurlijke vermogen van de lever om zich te ontdoen van giftige afvalstoffen zonder enige aanvullende supplementen.

• Dranken die de lever ontgiften
• Gember- en citroenthee en zuivering van lever
• Groene thee
• Kamillethee
• Muntthee
• Fruit en reiniging van lever
• Appels
• Citroenen
• Groenten die de lever reinigen
• Artisjokken, goed voor de levergezondheid
• Avocado’s
• Bieten
• Kruisbloemige groenten
• Wortelen
• Kruiden, specerijen en gifstoffen verwijderen uit lever
• Knoflook
• Kurkuma
• Andere voedingsmiddelen voor leverontgifting
• Kaliumrijk voedsel
• Olijfolie
• Walnoten
• Effectiviteit van en kritiek op lever detoxen (ontgiften)
• Niet nodig
• Niet effectief
• Voedingstekorten
• Tips voor bescherming van de leverfunctie
• Alcohol beperken
• Gewicht onder controle houden
• Risico op virale hepatitis verlagen
• Screenen op leverziekten

Dranken die de lever ontgiften

Gember- en citroenthee en zuivering van lever

Gember

en citroen bevorderen gewichtsverlies. Beide ingrediënten bevatten vitamine C en antioxidanten die helpen bij het verwijderen van gifstoffen en de

stofwisseling van het lichaam verbeteren

. Beide drankjes zijn nuttig bij het verwijderen van toxines uit de

lever

.

Groene thee

Groene thee is één van de genezende ingrediënten voor de lever. Het bevat antioxidanten zoals catechinen. Deze plantaardige antioxidanten verhogen de leverfunctie en helpen bij een soepele ontgifting van de lever.

Kamillethee

Kamillethee is een uitstekende drank voor de menselijke lever. Het is gemakkelijk te verteren door het lichaam en is een rijke bron van veel antioxidanten die helpen bij de soepele ontgifting van de menselijke lever. Kamillethee heeft kalmerende eigenschappen die stress doen verlichten en de slaapkwaliteit verbeteren. Kamillethee is daarom een sterk aanbevolen drankje voor patiënten die lijden aan slapeloosheid en een depressie. Mensen consumeren deze thee bij voorkeur ’s avonds.

Muntthee

Muntblaadjes bevatten essentiële oliën die het vermogen van het lichaam verbeteren om afvalstoffen te verwijderen en van binnenuit te ontgiften. In muntblaadjes bevindt zich eveneens menthol. Dit bevordert ook de specifieke ontgifting van de lever.

Fruit en reiniging van lever

Appels

Appels bevatten veel pectine, wat helpt bij het verwijderen van gifstoffen uit het spijsverteringskanaal en het reinigen van dit kanaal. Dit helpt bij de natuurlijke ontgifting van de lever.

Citroenen

Citroen bevat citroenzuur en helpt net als andere citrusvruchten om de lever op natuurlijke wijze te reinigen. Het helpt het lichaam om zich te ontgiften. De gifstoffen worden weggespoeld nadat ze zijn opgenomen door het water dat in het lichaam aanwezig is. De consumptie van versgeperst citroensap in de ochtend stimuleert de leverfunctie en doet deze tevens beter werken.

Groenten die de lever reinigen

Artisjokken, goed voor de levergezondheid

Artisjokken zijn goed voor de leverontgifting. Deze groenten verhogen de productie van gal. Gal helpt verteringsvetten maar spoelt ook gifstoffen, overtollig vet en afval uit de lever weg.

Avocado’s

Avocado’s zijn één van de voedingsmiddelen die de lever reinigen vanwege hun gezonde vetten en micronutriënten. Ze helpen het lichaam ook glutathion te produceren, een stof die de lever helpt om zware metalen, milieuverontreinigende stoffen en toxines die door stress worden geproduceerd, te verwijderen.

Bieten

Bieten zijn gevuld met bètacaroteen en andere antioxidanten die giftige stoffen, oxidatieve stress en vrije radicalen bestrijden. Oxidatieve stress verwijst naar de verstoring van de balans van vrije radicalen en antioxidanten. Ze bevatten ook betaïne, dat de levercellen stimuleert om toxines vrij te maken, en pectine, dat zich bindt aan toxines in de darmen zodat het lichaam ze niet absorbeert of weer opneemt.

Kruisbloemige groenten

Bloemkool en broccoli zijn kruisbloemige groenten en zijn rijke bronnen van glucosinolaat. Deze groenten bevorderen de productie van leverenzymen. De natuurlijke enzymen in de lever fungeren als spoelmiddelen en sturen kankerverwekkende stoffen en andere gifstoffen uit het lichaam.

Wortelen

Wortelen zijn rijk aan antioxidanten zoals bètacaroteen die veel gifstoffen opzuigen en schade aan levercellen voorkomen. Wanneer de cellen niet langer goed functioneren, verhoogt dit het risico op bepaalde ziekten, zoals levercirrose, littekens in de lever of zelfs leverkanker. Wortelen zijn levergezonde voedingsmiddelen.

Kruiden, specerijen en gifstoffen verwijderen uit lever

Knoflook

Knoflook helpt bij het reinigen van de lever. Het stimuleert leverenzymen die het lichaam helpen gifstoffen te verwijderen. Grote hoeveelheden allicine en selenium zijn ook aanwezig in knoflook, wat helpt bij het activeren van de reinigende werking van de lever.

Regelmatige lichaamsbeweging in combinatie met levergezonde voedingsmiddelen is belangrijk /

Bron: Skeeze, Pixabay

Kurkuma

Kurkuma is een magisch kruid dat de lever op een natuurlijke wijze ontgift. Ruwe kurkuma is de beste bron van voedingsstoffen die voordelen biedt voor de gezondheid. Het verhoogt de enzymfuncties en helpt bij het verwijderingsproces van voedingstoxines uit het lichaam. Door regelmatig deze voedingsmiddelen te consumeren, is het mogelijk om zich te ontdoen van de gifstoffen die een negatief effect op de lever kunnen hebben. Mensen moeten kurkuma consumeren in combinatie met een voedzame, gevarieerde en gezonde voeding en regelmatige lichaamsbeweging zodat de lever gezond blijft en zijn gebruikelijke functies blijft uitvoeren.

Andere voedingsmiddelen voor leverontgifting

Kaliumrijk voedsel

De aanbevolen inname van kalium is 4.700 milligram per dag. Veel mensen hebben een tekort aan kalium (hypokaliëmie). Kalium is nodig om cholesterol te verlagen, de systolische bloeddruk te verlagen, en de hartgezondheid te stimuleren. Deze functies dragen allemaal bij aan de leverreiniging. Enkele rijke bronnen van kalium zijn onder andere bananen, zoete aardappelen, rode bieten en spinazie.

Olijfolie

De lever wordt hoofdzakelijk aangetast door de bakolie die aanwezig is in de voeding. Organische oliën zoals lijnzaadolie, hennepolie en olijfolie zijn geweldige reinigingsmiddelen voor de lever. Deze biologische bakoliën hebben een vetbasis die met succes schadelijke gifstoffen uit het lichaam absorbeert. Dezelfde lipidenbasis helpt bij de natuurlijke ontgifting van de lever.

Walnoten

Walnoten zijn één van de meest aanbevolen superfoods. Ze zijn gunstig voor de hartfunctie en hartgezondheid. Walnoten helpen eveneens bij een natuurlijke reiniging van de lever. Ze zijn rijke bronnen van het aminozuur arginine, wat gunstig is voor de lever en het opgeslagen ammoniak ontgift. Omega-3-vetzuren in walnoten zuiveren de lever op natuurlijke wijze.

Effectiviteit van en kritiek op lever detoxen (ontgiften)

Hoewel het ontgiften van de lever door velen, zeker in de alternatieve geneeskunde, wordt gezien als effectief, is de wetenschap kritisch.

Niet nodig

Detox-producten en detoxdiëten zijn in principe niet nodig. Dit meldt Insider.com die gesproken heeft met een expert in januari 2019. Als een persoon gezond is, verwijdert het lichaam reeds alle toxines (gifstoffen). Het lichaam is in staat om zichzelf te reinigen of te ontgiften met behulp van normale lichaamsfuncties (ademen, naar het toilet gaan, de leverfunctie, ). Het is niet nodig om een ​​bepaald dieetplan te volgen om te reiniging of ontgifting van de lever te stimuleren of versnellen. Het werk van ontgiften wordt voornamelijk uitgevoerd door de lever en de nieren. De nieren filteren bloed, verwijderen afval en extra water om urine te maken. De lever zet gifstoffen om in onschadelijke stoffen of zorgt ervoor dat ze uit het lichaam worden uitgescheiden. Samen blijven ze giftige stoffen verwijderen, ook al eten mensen bepaalde voedingsmiddelen niet. Tenzij er een verstopping is in één van deze organen die het ontgiften dag en nacht doen, is het absoluut niet nodig om het lichaam te helpen bij het verwijderen van toxines.

Niet effectief

Het detoxen van de lever helpt niet om reeds aanwezige leverschade te herstellen. Er is ook geen goed bewijs dat detoxdiëten helpen bij het elimineren van gifstoffen uit het lichaam, volgens een recensie gepubliceerd in de Journal of Human Nutrition and Dietetics in 2014.

Voedingstekorten

De meeste detoxdiëten voor de lever zijn ook erg ontoereikend in vet en eiwitten en koolhydraten indien mensen enkel voor deze voedingsmiddelen en dranken opteren. Hierdoor ontstaan vitaminen- en mineralentekorten. Het eten van te weinig calorieën resulteert sneller in hoofdpijn, humeurigheid, zwakte / weinig energie, vermoeidheid, een depressie en obstipatie. Detox-diëten met weinig koolhydraten en/of vet tasten de hersenen op een negatieve manier aan.

Tips voor bescherming van de leverfunctie

Er zijn diverse wetenschappelijk bewezen manieren om de lever te beschermen

Alcohol beperken is belangrijk voor de levergezondheid /

Bron: Jarmoluk, Pixabay

Alcohol beperken

Het overmatig drinken van alcohol leidt mogelijk tot een leverziekte. Het drinken van maximaal twee alcoholische drankjes per dag voor mannen en één drankje per dag voor vrouwen is aanbevolen. Na verloop van tijd resulteert alcoholmisbruik tot een leveraandoening (alcoholische leverziekte) en verschillende andere gezondheidsproblemen.

Gewicht onder controle houden

Het is belangrijk om het gewicht in een gezond bereik te houden, door goed te eten en regelmatig te bewegen. Dit vermindert het risico op het ontwikkelen van niet-alcoholische leververvetting. Lukt het niet goed om zelf het gewicht onder controle te houden, dan is het belangrijk om professionele hulp van een voedingsdeskundige in te roepen. Deze persoon kan tips geven inzake een gezonde, gevarieerde en evenwichtige voeding waarbij geen voedingstekorten ontstaan.

Risico op virale hepatitis verlagen

Diverse factoren verhogen het risico op virale hepatitis (ontsteking van de lever veroorzaakt door een virus) zoals het gebruik van illegale drugs of onbeschermde seks met meerdere mensen. Het is belangrijk dat mensen deze risicofactoren vermijden.

Screenen op leverziekten

Indien mensen bepaalde risicofactoren hebben voor het ontwikkelen van een leverziekte, zoals overmatig alcoholgebruik of een familiegeschiedenis van een leveraandoening, is het belangrijk om zich regelmatig te laten testen door een arts, aangezien chronische leverziekten vaak jaren vorderen voordat de symptomen pas duidelijk worden.

Lees verder

• Levercirrose (cirrose) door hepatitis of alcoholmisbruik
• Leverfibrose: Littekens in lever door herhaalde verwonding
• Levergezondheid: Tips voor goede leverfunctie
• Leverschade door geneesmiddelen: hepatotoxiciteit
• Leverziekte: Symptomen leveraandoening / schade aan lever

bron

Whisky is die stijlvolle drank die belangrijke mensen met stropdassen in films drinken terwijl ze een dikke sigaar op steken. Dit is echter en clichébeeld en niet helemaal op realiteit berust. Whisky is namelijk in potentie een drank voor iedere volwassene. Wanneer iemand whisky zou willen leren drinken, is het wel handig hier het een en ander over te weten. Dit geldt voor zowel het drinken van whisky zelf, als het combineren met gerechten en het organiseren van een whiskyproeverij. Hoe hoort iemand whisky te drinken? Hoe zit het met het whiskyglas en de ijsblokjes? En wat zijn de do’s en dont’s bij het combineren van gerechten en whisky? En zijn er ook voorbeelden van goede whisky’s met bijpassende gerechten?

Het ziet er altijd zo stijlvol uit, maar hoe werkt het volgens de etiquette eigenlijk? Dat een echte whiskydrinker whisky niet mixt, is algemene kennis. Maar hoe hoort het dan wel?

Inhoud

• Het whiskyglas
• Whisky drinken on the rocks met ijsblokjes of met water?
• Tips voor een whiskyproeverij
• Do’s en don’ts bij whisky en voedsel – met welke gerechten of hapjes kan ik het combineren?
• Voorbeelden van combinaties tussen whisky’s en gerechten

Het whiskyglas

Het whisky leren drinken begint met het glas. Wie aan whisky denkt, denkt gelijk aan een laag (kristallen) glas in de vorm van een rechte cilinder. Zoals het ook in films wordt gedronken door belangrijke mensen in dure kantoren. Dit is echter niet het allerbeste glas om whisky uit te drinken voor diegene die het serieus wil ervaren. Het ideale glas is tulpvormig, waarbij het onderste deel van het glas breder is dan de opening aan de bovenkant. Zo blijft de geur beter in het glas hangen, wat beter is voor het ervaren van het geheel.

Het bewaren van whisky in een karafje is overigens ook niet goed voor de kwaliteit. Zodra een fles open is, is de kwaliteit gemiddeld nog vijf jaar goed. Dit is zolang het in de fles met dichte dop blijft zitten. Door een karaf komt er meer zuurstof en meer licht bij, waardoor het nóg sneller in kwaliteit afneemt.

Whisky drinken on the rocks met ijsblokjes of met water?

Een glas whisky met een paar blokjes ijs is voor veel mensen het stereotype beeld van deze drank. Whiskyexperts zullen het er echter over eens zijn dat dit niet is hoe whisky gedronken zou moeten worden. IJs verdunt de whisky, wat ten koste gaat van de smaak. Ook door de afname in temperatuur, wordt de smaak en daardoor de kwaliteit minder goed. IJsblokjes in whisky zijn dus niet professioneel en slecht voor degene die een whisky in perfecte vorm wenst te ervaren.

Professioneel is echter wel om er enkele druppels (maximaal een theelepel) water in te doen. Dit maakt whisky een klein beetje zachter en daardoor beter te drinken, maar maakt ook de aroma’s in een whisky los. Geen ijs, maar een klein beetje water door de whisky maakt jou een professional. Dit wil echter niet zeggen dat whisky met ijsblokjes fout is. Natuurlijk is het altijd het beste zoals jij er het meest van geniet.

Tips voor een whiskyproeverij

Bij een whiskyproeverij gaat het om het proeven en ervaren van verschillende whisky’s. Om verschillende whisky’s goed tot hun recht te laten komen, zijn twee dingen heel belangrijk om te onthouden.

Een goede bodem

Een proeverij betekent dat er meerdere whisky’s gedronken gaan worden. Dit is zeker voor een onervaren drinker veel alcohol in één middag of avond. Daarom is het aangeraden een goede bodem te leggen. Beginnen met een maaltijd is dan handig. Alcohol drinken op een lege maag gaat namelijk al vrij snel fout.

De volgorde

Een tip is dan om goed te kijken naar de volgorde waarin de whisky’s voorbijkomen. Bij wijn is het bijvoorbeeld belangrijk om niet een zoete wijn te proeven en daarna een iets minder zoete. Al dat zoet heft elkaar op waardoor de tweede iets minder zoete wijn minder duidelijk uitkomt en grotendeels wegvalt. Dit werkt zo ook met whisky’s. Bouw daarom met bepaalde smaakelementen als rokerig of granig op in plaats van af. Zo valt de smaak van een volgende whisky niet volledig weg. Hierdoor is het ook handig om rekening te houden met de volgorde van whisky op de volgende gebieden:

• Laag naar hoog alcoholpercentage;
• Van goedkoop naar duurder;
• Van jong naar oud.

Neutraal voedsel

Bij een proeverij gaat het alleen maar om de whisky’s en is het eventuele aspect van voedsel een bijzaak. Daarom passen hierbij alleen lichte en neutrale dingen als komkommer en stokbrood die de smaak niet beïnvloeden. Ook een stukje kaas of worst zou hierbij goed kunnen, net zoals dit bij een wijnproeverij goed werkt.

Water

Om de mond te spoelen en na het drinken van een whisky weer neutraal te maken, is het handig om wat flesjes water bij de hand te hebben. Dit is ook goed om de dorst tegen te gaan en tijdens het drinken van alcohol goed te blijven hydrateren.

Do’s en don’ts bij whisky en voedsel – met welke gerechten of hapjes kan ik het combineren?

Hoe whisky gedronken zou moeten worden, is nu duidelijk. Het ervaren van een nieuwe whisky kan heel verhelderend en leuk zijn. Vaker whisky drinken ontwikkelt de smaak en zorgt ervoor dat bepaalde elementen meer opvallen. Een lekkere whisky willen drinken bij een goed diner is daarom ook niet gek. Echter wordt dit lastig als er hele verkeerde gerechten of hapjes bij worden gegeten. Voedsel en whisky moeten elkaar aanvullen in plaats van neutraliseren. Om deze fout te voorkomen zijn een paar do’s en don’ts heel handig.

Do: vettige gerechten

Wat met sterke drank vaak goed samengaat is een gerecht met veel vet, of die bereid zijn in vet. Zo is een stuk vlees al snel een goede combinatie met een whisky. Dit komt doordat een whisky ook altijd wel een mate van vet heeft in de ervaring. De ene whisky is natuurlijk wel wat vettiger dan de andere.

Do: gewichtigheid afstemmen

Het is bijna zo letterlijk als het klinkt. Een hele lichte whisky zal het beter doen bij een licht gerecht als een salade of een stukje vis, dan bij een vullend en machtig gerecht. Hier past dan weer beter een stevigere en zwaardere whisky bij.

Don’t: verkeerde smaakelementen

Ook zijn er een aantal zaken die absoluut niet verstandig zijn om in combinatie met whisky te doen. Ten eerste is dit het kiezen voor gerechten of hapjes die pittig of bitter zijn of veel knoflook bevatten. Dit zijn dusdanig extreme smaakelementen en eigenschappen die de smaak van whisky grotendeels opheffen waardoor de whisky niet meer tot zijn recht komt.

Don’t: te veel kruiden en specerijen

Dit geldt ook voor het gebruiken van te veel kruiden en specerijen. Een beetje kruiden en specerijen in een gerecht kan een combinatie met whisky goed aanvullen, maar niet te veel. Kruiden en specerijen maken de smaakelementen in whisky los waardoor dit veel beter kan worden ervaren. Doseren is dus belangrijk.

Don’t: identieke smaakeigenschappen zoeken

De smaakelementen uit een gerecht hoeven ook absoluut niet te dicht bij die van een whisky te komen. Dit komt de ervaring van deze combinatie niet ten goede. Bij een rokerige whisky hoeft daarom ook niet per se een sterk gerookte zalm te horen. Een gerecht en een whisky horen elkaar aan te vullen en niet te matchen. Anders neutraliseert dit elkaar en dat is zonde.

Voorbeelden van combinaties tussen whisky’s en gerechten

Na de belangrijkste do’s en don’ts is het makkelijker om zelf te gaan experimenteren met wat lekkere whisky’s zijn bij bepaalde gerechten. Natuurlijk is dit heel relatief omdat iedereen een andere smaak heeft en whisky op een andere manier ervaart. Dit wil echter niet zeggen dat er niet een paar interessante combinaties aan te bevelen zijn.

• Appeltaart: bij een stukje appeltaart, dat heel zoet is, past een mooie bourbon. Dit komt omdat de voor bourbon typische vanille- en karamelachtige tonen daar heel goed bijpassen. Zo zouden de bourbons van Maker’s Mark of Elijah Graig een hele lekkere combinatie vormen met appeltaart.
• Creme Brûlêe: natuurlijk is dit een zoet en creme-achtig toetje. Hierbij is de honing uit een whisky van Dalwhinnie heel lekker. Ook een Glenmorangie Quinta Ruban past uitstekend bij Creme Brûlêe.
• Oesters, garnalen en ander zeevoedsel: bij het hartige uit dit type voedsel hoort een stevige en rijke whisky met een ziltig karakter. Een te lichte whisky valt naast deze gerechten helemaal weg. Whisky’s die hier goed bij passen, zijn bijvoorbeeld de whisky’s van Bowmore, Ardberg en Lagavulin.
• Lamsvlees: de Ardmore Traditional Cask en andere licht rokerige whisky’s passen heel goed bij een stukje lamsvlees. Het licht rokerige element aan deze whisky is in combinatie met het karakter en de smaak van lamsvlees heel lekker en vult elkaar goed aan.
• Steak: bij een lekkere steak past eigenlijk iedere whisky. Dit is geheel naar eigen inzicht en is daarom niet snel een foute combinatie.
• Eend of gevogelte in bouillon: dit type gerecht is gemiddeld wat gewichtigheid betreft. Hierdoor is het ook logisch en veilig om een whisky te nemen die ook medium van niveau is. De Glenfiddich 18 jaar is een pareltje die hier uitstekend bij past. Het zoete, honingachtige uit deze whisky is lekker bij de zoute bouillon over het gerecht.

Lees verder

• Whisky: Wat is whisky en wat is hier over te leren? (special)

bron

Wie voor het eerst een slijterij binnenstapt om een whisky te kopen, zal zich verbazen over hoeveel keuze er is. Voor iemand die er geen kijk op heeft, lijken alle whisky’s hetzelfde. ‘Whisky is tenslotte gewoon whisky’. Natuurlijk is dit niet waar. Net als wijn komt ook whisky in vele soorten en maten. Zo zijn er whisky’s uit allerlei verschillende landen, whisky’s van bekende merken en ook van verschillende soorten. Blended, single malt en bourbon zijn hier bekende voorbeelden van. Voor wie een beter beeld zou willen hebben van de ruime keuze in whisky, is meer informatie over al die verschillende soorten heel handig. Wie zijn the big five? Wat is het verschil tussen blended en single malt? Zijn whisky’s van bekende merken kwalitatief nou wel zo goed? En is het nou eigenlijk whisky of whiskey?

Inhoud

• Het verschil tussen whisky en whiskey
• Het verschil tussen blended whisky en single malt whisky
• Grain, cask en overige soorten whisky
• Flavouring whisky
• The big five
• Bourbon en andere soorten whisky per land en regio
• Is whisky van bekende merken ook kwaliteitswhisky?

Het verschil tussen whisky en whiskey

Om te beginnen is er altijd twijfel over hoe whisky eigenlijk dient te worden geschreven: met of zonder ‘e’. Als je van mening bent dat het er eigenlijk allebei correct uit ziet, dan kan je daar gelijk in hebben. Beide namen zijn namelijk ook correct. In o.a. Schotland, Nederland, Japan, België en Canada schrijven ze ‘whisky’ zonder ‘e’. In enkel Ierland en Amerika schrijven ze ‘whiskey’ met ‘e’. De Schotten zijn van mening dat extra klinkers moeten uitspreken ten kosten gaat van puur zuivere drinktijd. Dat is nog eens liefde en toewijding voor een drankje.

Het verschil tussen blended whisky en single malt whisky

De meeste mensen zullen niet bijster veel verstand hebben van whisky. Het eerste dat mensen kunnen noemen is dat het met cola gedronken kan worden als mixje. Vaak weten mensen ook nog wel een paar bekende merken te noemen of dat er zoiets bestaat als blended of malt whisky’s. Dit zijn de twee bekendste soorten whisky. Wat hier eigenlijk het verschil tussen is, weten de meeste mensen niet.

De eerste gedachte is dat blended whisky’s worden gemaakt door verschillende whisky’s bij elkaar te doen en dan te verkopen, terwijl single malt whisky’s uit één enkele whisky bestaat. Dit is deels waar, maar lang niet helemaal.

Blended whisky

De blended whisky is met grote afstand de meest gedronken soort whisky. Van alle gedronken whisky in de wereld is ruim 90% een blend. Het is inderdaad waar dat blended whisky’s bestaan uit meerdere verschillende whisky’s. Dit is niet ongewoon bij het maken van alcohol. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij rum en wijn ook. Hierbij moet vooral duidelijk zijn dat het bij een blended whisky gaat om whisky’s van tenminste twee of meer verschillende destilleerderijen (merken/producenten). Het woord ‘blend’ is namelijk het Engelse woord voor mix of mengsel. Het mengsel van verschillende whisky’s wordt dan verder gebotteld (in de fles gedaan) en verkocht als één whisky.

Single malt whisky

Van de whisky’s die van het type single malt zijn, denken veel mensen dat ze uit één enkele whisky bestaan. Dit is onjuist. Ook single malt whisky’s zijn mengsels, bestaande uit verschillende whisky’s. Het grote verschil is echter dat whisky’s van het type single malt uit verschillende whisky’s bestaan die allemaal afkomstig zijn van één enkele destilleerderij. Zo zijn dit toch blended whisky’s, maar heeft dit een andere categorienaam gekregen.

Grain, cask en overige soorten whisky

Blended en single malt zijn niet de enige soorten whisky die de mensheid heeft voortgebracht. Zo zijn er nog een heel aantal andere soorten, waar veel mensen wellicht nog nooit van hebben gehoord. Zo zijn de volgende whiskysoorten te onderscheiden op basis van samenstelling en ingrediënten.

Blended malt whisky

Ten eerste is er de blended malt whisky. Dit is een whisky die gemaakt is van verschillende single malt whisky’s uit verschillende destilleerderijen. Blended malt komt niet vaak voor en is daarom niet zo bekend. Het mogelijk bekendste merk dat een whisky van dit type op de markt heeft, is Monkey Shoulder. Deze wordt gemaakt van single malts van Glenfiddich, The Balvenie en Kininvie.

Single grain whisky

De meeste whisky’s worden gemaakt van de graansoort gerst. Bij een single grain whisky is dit niet het geval. Een single grain whisky wordt gemaakt van een andere graansoort zoals tarwe of maïs. Net als bij een single malt, komt een single grain voort uit verschillende whisky’s van slechts één destilleerderij.

Blended grain whisky

Ook de blended grain whisky is gemaakt van een andere graansoort dan gerst. Het verschil met de single grain whisky is dat de blended grain whisky wel gemaakt is van whisky’s van verschillende destilleerderijen.

Cask strength whisky

De volgende te onderscheiden whisky is de zogeheten cask strength whisky. Deze dankt zijn naam aan het feit dat er een gangbare stap in het maken van whisky niet is uitgevoerd. De meeste whisky´s worden namelijk in alcohol verlaagd naar een gangbaarder percentage (40-46%) om het drinkbaar en lekkerder te maken. Dit kan gebeuren door er bijvoorbeeld water bij te doen. Bij een cask strength whisky gebeurt dit niet. De whisky gaat de fles in, in de staat zoals deze in het is gerijpt. De whisky heeft de alcoholsterkte van het vat. Daar komt de naam cask strength whisky vandaan.

Cask straight whisky

De cask straight whisky is bijna hetzelfde als een cask strength whisky. Het verschil is dat een cask straight wishky geheel uit whisky uit één en hetzelfde vat is gemaakt en ook zo is gebotteld.

Rye whisky

Rye whisky is een zeldzamere whisky die voor minstens 51% gemaakt wordt van rogge. Deze whiskysoort wordt voornamelijk in Kentucky (VS) gemaakt en is te vergelijken met brood dat van rogge wordt gemaakt. Het wordt dan ook zwaar en robuust genoemd. Door het laten rijpen op nieuwe eikenhouten vaten wordt het van smaak iets zachter, maar blijft het stevig.

Wheat whisky

Zoals rye whisky van voornamelijk rogge wordt gemaakt, komt wheat whisky vooral voort uit tarwe. Ook deze soort komt weinig voor en wordt vooral in Kentucky (VS) gemaakt. Deze whiskysoort is echter zacht en licht.

Corn whisky

Tot slot is de corn whisky, eveneens niet veel voorkomend en vooral afkomstig uit de Verenigde Staten. Deze whisky wordt voor minstens 80% uit maïs gemaakt en is zeker na het rijpen op eikenhouten vaten heel zacht en zoetig.

Flavouring whisky

Dan is er ook nog zoiets als de flavouring whisky. Een flavouring whisky is een whisky met een smaakje. Dit kunnen verschillende smaakjes zijn. Zo zijn er merken als Jack Daniels, Jim Beam en Bushmills die een honingsmaak whisky hebben. Deze whisky wordt hierdoor wat zoeter. Maar er zijn ook whisky’s die bijvoorbeeld een veel kruidigere spicy smaak hebben. Het zouden alternatieve whisky’s genoemd kunnen worden voor mensen die eens wat anders zouden willen.

Er is daarom discussie over of dit nog wel echt whisky is. Een honey whisky is bijvoorbeeld zo zoet, dat het bijna richting rum zou gaan. Een flavouring whisky is zeer geschikt voor mensen die doorgaans niet zo van een typische whiskysmaak houden.

The big five

Bij de big five komen bij de meeste mensen gelijk de grote bekende en intimiderende Zuid-Afrikaanse dieren op. Echter kent men in de wereld van de whisky ook een indrukwekkende big five. De meeste mensen zullen namelijk direct aan Ierland of Schotland denken als het over whisky gaat. De vijf grootste whisky producerende landen heten samen de big five. Het gaat dan inderdaad om Ierland en Schotland, maar ook om de Verenigde Staten, Canada en Japan.

Alhoewel dit de vijf grootste whisky producerende landen zijn, zijn dit niet de enige landen waarin ze de kunst van het whisky maken verstaan. Naar verluidt wordt er in ongeveer 30 landen wereldwijd whisky gemaakt. Overige voorbeelden hiervan zijn België, Duitsland en India. In Nederland zelf kennen we Millstone, een relatief bekend Nederlands whiskymerk dat van de ambachtelijke brouwers van Zuidam komt. Dit merk staat ook bekend om diens Jenevers en kruidenlikeuren.

Bourbon en andere soorten whisky per land en regio

Whisky kan niet alleen worden onderscheiden op basis van de hoofdingrediënten. Er zijn ook een aantal bekende soorten te noemen die hun soortnaam mogen dragen op basis van het land of de regio waar deze gemaakt zijn. Deze regionaal afgeschermde titel is bijvoorbeeld ook gangbaar bij mousserende wijnen, waar champagne bijvoorbeeld alleen champagne mag heten als het uit de champagnestreek in Frankrijk komt.

Ierse whiskey

Omdat Ierland zo’n groot whiskeyland is, kunnen er twee zaken als gemiddeld worden aangenomen. Dat is ten eerste dat de meeste Ierse whiskey’s blended zijn. Veel hele grote whiskeymerken zijn inderdaad vooral blends. Denk hierbij aan de bekende merken Jameson, Bushmills en Tullamore Dew. Echter zijn ze niet allemaal blends. In Ierland worden zeer veel verschillende whiskey’s gemaakt.

Ten tweede zijn Ierse whiskey’s vaak zacht en licht van kleur door het driedubbele destillatieproces. Dit laatste komt ook doordat er bijna nooit turf wordt gebruikt voor het drogen van mout om whiskey te maken. Turf zorgt voor het krachtige en rokerige wat bijvoorbeeld veel zware Schotse whisky’s als Talisker wel hebben. Als een whisky dit heeft, dan heet dit een peated whisky. Dit is geen soortnaam maar meer een eigenschap. Onder Ierse whiskey’s is dit dus zeldzaam.

Scotch whisky (Schotland)

Het bijzondere aan whisky uit Schotland is dat het in principe geen aparte soortnaam is. Dit ondanks het feit dat de Schotse whisky’s wel zeer gerespecteerd zijn sinds jaar en dag. Het is niet voor niets zo dat er zoveel bekende Schotse whisky’s zijn: Johnny Walker, Glenlivet, Glenfiddich en Famous Grouse. Alleen alle whisky’s uit Schotland mogen Scotch genoemd worden. Schotse whisky’s worden vooral in Amerika scotch genoemd.

Bourbon whiskey (VS)

Een bourbon mag alleen in de Verenigde Staten gemaakt worden. Bourbon komt zeer waarschijnlijk uit één van de twee whiskeyregio’s Kentucky of Tennessee, binnen de Verenigde Staten. Bourbon bestaat uit minstens 51% maïs en wordt verder aangevuld met andere graansoorten als rogge, tarwe en gemoute gerst. Er kan onderscheid gemaakt worden tussen verschillende soorten bourbon. Straight bourbon moet eerst tenminste twee jaar rijpen op nieuw gebrande eikenhouten vaten, waar bourbon ook gewoon direct op de fles mag. De bekendste bourbons zullen waarschijnlijk Jim Beam en Four Rose’s zijn.

Tennessee whiskey (VS)

Zoals de naam al doet vermoeden, mag deze whiskey alleen in de staat Tennessee in de Verenigde Staten worden gemaakt. Ook hangt het af van een bepaald productieproces waarbij de whiskey direct vanuit de ketel gefilterd wordt en vervolgens verzacht over houtskool van Esdoorn.

Jack Daniels is niet alleen het veruit bekendste voorbeeld van deze whiskeysoort; het is er bijna een synoniem van. Overigens is Jack Daniels een van de ingrediënten van tabasco. Deze saus wordt namelijk gerijpt in vaten waar eerder Jack Daniels whiskey in heeft gezeten. Hierdoor krijgt de saus het extra scherpe randje.

Canadese whisky

Ook de Canadezen hebben zo hun eigen beschermde whisky’s. Natuurlijk mag een whisky pas Canadees genoemd worden wanneer het in Canada gemaakt wordt. Echter is dit nog lang niet alles. De Canadezen hebben ook hun eigen visie en productieprocessen die Canadese whisky onderscheidt van andere soorten.

Canadese whisky’s zijn bijna allemaal blends tussen een neutralere (grain)whisky en een single Malt. Deze dienen allebei in Canada gemaakt te zijn. De grain whisky loopt op tot 95% alcohol en wordt de ‘base whisky’ (basis whisky) genoemd. De andere whisky wordt lager in alcoholpercentage gestookt en zit vol met smaak. Deze whisky heet daarom de ‘flavouring whisky’ (smaak whisky). Deze twee whisky’s worden apart van elkaar gerijpt op eikenhouten vaten en komen pas in de fles bij elkaar waarna ze vervolgens niet langer samen rijpen. De bekendste Canadese whisky is Canadian Club.

Japanse whisky

Wat voor iemand die niets met whisky heeft misschien totaal niet logisch klinkt, is voor de kenner al lang bekend. Japan is niet alleen een opkomend en trendy, maar anno 2018 zelfs al een gevestigd whiskyland. Dit is opvallend, aangezien ze honderd jaar geleden in Japan überhaupt nog nooit van whisky gehoord hadden. Met andere woorden is het whisky maken in Japan in minder dan honderd jaar tijd razendsnel gegroeid.

Japanse whisky’s zijn verfijnd, evenwichtig, heel helder en daarom heel bijzonder. Dit heeft te maken met hun productieproces en hun ingrediënten. Ten eerste wordt het in eigen huis gedestilleerd in plaats van dat de vaten over en weer worden uitgewisseld tussen verschillende merken en destilleerderijen. Ook wordt tijdens het productieproces niet alleen gist gebruikt om de granen te vergisten, maar ook de Koji-schimmel. Deze schimmel is ook heel belangrijk voor het maken van de bekende rijstwijn Sake.

Is whisky van bekende merken ook kwaliteitswhisky?

Net zoals in iedere branche of productcategorie is ook in de whiskywereld een groepje merken heel erg bekend, waar de overgrote meerderheid minder of nauwelijks bekend is. Vaak wordt er aangenomen dat de bekende merken ook de beste whisky’s maken. Dat zou logisch zijn, want waarom zouden ze anders zo bekend en populair geworden zijn? Dit is echter niet altijd het geval.

Bekende whiskymerken

Er zijn een aantal whiskymerken waar de meeste mensen wel eens van gehoord zullen hebben. Johnny Walker, Jack Daniels, Glentalloch, Jameson en Famous Grouse zijn van die voorbeelden die ook whiskyvreemden wel zouden kunnen kennen. Wat veel (niet allemaal) van deze bekende merken met elkaar gemeen hebben, is het feit dat hun whisky’s blended zijn. Omdat het kaliber van de meeste blended whisky’s iets lager ligt dan dat van bijvoorbeeld de meeste single malt’s, is het ook vaak goedkoper. Dit maakt ze weer heel geschikt voor horeca. Hier zijn veel bekende whiskymerken terug te vinden.

Het vergelijken met kwaliteitswhisky’s

Een kwaliteitswhisky is relatief en voor iedereen anders. De een geniet bijvoorbeeld vooral van een zachte whisky, waar de ander echt wel op zoek is naar een krachtige rokerige peated whisky. Wat per se wel en niet kwaliteitswhisky’s zijn, is dus lastig te zeggen. Echter is het over het algemeen wel zo dat hogere segment whisky’s als een single malt door de ervaren whiskydrinkers meer gewaardeerd worden. Het zou hen dan ook pijn doen als zij iemand een mooie 18-jarige single malt van welk merk dan ook gemengd zien worden met cola.

Dit heeft te maken met het feit dat de smaak- en producteigenschappen van een single malt whisky beter naar voor komen, omdat het allemaal om whisky van een enkele destilleerderij gaat. Blended whisky’s die bestaan uit een mengsel uit verschillende destilleerderijen hebben door verschillende klimaten, grondstoffen en productieprocessen allemaal andere smaakeigenschappen die elkaar sneller opheffen, ten opzichte van een single malt whisky.

Conclusie over whisky’s van bekende merken

De bekende merken (lees: blended whisky’s) hebben daarom vaak kwalitatief mindere whisky’s dan een relatief onbekendere whisky van een hoger segment als een single malt. Dit is echter relatief en voor iedereen anders. Dit wil ook niet zeggen dat bekende merken slechte whisky maken. Voor iedere liefhebber is er een lekkere whisky en een geschikt gebruiksmoment, net als dat iedereen deze op een andere manier het liefste drinkt: puur, met ijs of als cocktail of mixje.

Lees verder

• Whisky: Wat is whisky en wat is hier over te leren? (special)

bron

Whisky is de populairste gedestilleerde drank ter wereld. De drank is in de loop der eeuwen in ontwikkeling gebracht door monniken en ambitieuze vakmensen. De ontwikkeling kent belangrijke gebeurtenissen als samengevoegde koninkrijken en burgerlijke opstanden. Denk bijvoorbeeld aan de Amerikaanse whiskey-opstand, de drooglegging en de Volstead Act, de opkomst en ontwikkeling van Japanse whisky en de ontdekking van Uisge Beatha. Het is daarom ook niet vreemd dat de whiskywereld een mooie, lange en interessante geschiedenis rijk is.

Inhoud

• De oorsprong van destilleren
• De geschiedenis van whisky in de beginfase – Uisge Beatha
• De ontwikkeling en populariteit van whisky
• De Amerikaanse whiskey-opstand
• De perfectie van de blend whisky en de wijndruifluis
• De Volstead Act en de drooglegging in Amerika
• Hoe de Japanse whisky de wereld veroverde
• Innovatie uit de whiskymarkt
• Niet alleen mensen drinken whisky

Voordat er verwarring ontstaat over de spelling, is het handig om toe te lichten wanneer het whisky en wanneer het whiskey is. De spelling van whiskey met ‘e’ is zoals de Ieren en Amerikanen de drank noemen. In de rest van de wereld (grote whiskylanden als Schotland, Japan, Canada en bij ons in Nederland) wordt whisky zonder ‘e’ geschreven.

De oorsprong van destilleren

Aangezien whisky gemaakt wordt door middel van de scheikundige techniek genaamd destilleren, is het wellicht eerst interessant om te kijken naar waar dit vandaan komt. Destilleren bestond al voordat whisky werd gemaakt. De Arabieren waren de eersten die bedachten dat destilleren gebruikt kon worden om alcoholische dranken mee te maken. Zij maakten echter nog geen whisky. Zij maakten een drank genaamd Al-Koh’l (het verfijnde). Dit is een alcoholische drank gemaakt van o.a. water en bloemen.

Ierse monniken waren onder de indruk van dit ingenieuze brouwproces en brachten de techniek in de 12e eeuw na Christus mee naar Ierland. Echter waren het niet alleen de Ierse Monniken die destilleren bij de Arabieren hadden afgekeken. De Russen waren eind 13e eeuw ook al onder de indruk geraakt. Ze begonnen te experimenteren met onder andere water en aardappelen. Dit heeft geleid tot de uitvinding van wodka. De Spanjaarden hebben het destilleren meegenomen naar Mexico. Daar begonnen ze uit onder andere Suave Tequila te maken. Verder waren er nog de Fransen die zo de Cognac in de wereld hielpen, Rum in de Caraïben die populair werd onder slaven en de Nederlanders en Engelsen die zich richtten op Jenever.

De geschiedenis van whisky in de beginfase – Uisge Beatha

De Ierse Monniken begonnen te experimenteren met de mogelijkheden achter deze techniek. Uiteindelijk begonnen de monniken in het Keltische tijdperk een drank op basis van water en gerst te brouwen die behoorlijk op whisky leek. Het was ontzettend sterk en ruw en werd nooit lang gerijpt. Deze drank werd dan ook oorspronkelijk gebruikt als medicijn bij de behandeling van veelvoorkomende zaken zoals verlammingen of de pokken. Dit werd daarom Aqua Vitae genoemd.

Aqua Vitae werd in het Gaelic ‘Uisge Beatha’ genoemd. Dit is vrij vertaald naar ‘water of life’ of wel ‘levenswater’. Het woord ‘uisge’ kon men nergens echt goed uitspreken. Daarom werd er een ‘f’ voor gezet en werd het ‘fuisce’, wat ongeveer zo zou moeten klinken als het woord ‘whisky’. De ‘e’ in ‘Uisge’ heeft geleid tot de ‘e’ in de Ierse schrijfwijze van ‘whiskey’ toen de Britten Ierland veroverden.

Het oudste nog resterende bewijs van het bestaan van whisky dateert uit Schotland uit de 15e eeuw. In 1494 had de koning een bestelling gedaan voor genoeg mout om vijfhonderd flessen Aqua Vitae te laten maken. Dit betekent dat de Ierse monniken Uisge Beatha verder in Europa hebben geïntroduceerd, zoals in dit geval in Schotland.

De ontwikkeling en populariteit van whisky

Het gebruik van whisky als wondermiddeltje van de monniken werd een halt toegeroepen toen Henry VIII de koning was tussen 1509 en 1547. Hij hief het klooster op en stuurde de monniken weg. Omdat zij toen werkloos waren, begonnen zij whisky te maken en te verkopen. Dit heeft er toe geleid dat de bevolking zelf thuis ook whisky begon te maken. De bevolking begon steeds meer het plezier en genot van whisky in te zien naar mate er meer mee geëxperimenteerd werd. Oefening baart kunst. De kunst van het whisky stoken begonnen steeds meer mensen te leren en te perfectioneren. Vooral in Schotland werd de drank steeds populairder en in grotere hoeveelheden gestookt voor de markt in het hele gebied dat nu Groot-Brittannië wordt genoemd.

In het begin van de 18e eeuw werden de koninkrijken Engeland en Schotland samengevoegd onder één (Engelse) koning. Er werden nieuwe wetten ingesteld die tot hogere belastingen voor whiskymakers zonder vergunning leidden. Het gevolg ervan was dat mensen stiekem gingen stoken. Door dit ’s avonds en ’s nachts te doen, viel de rook en damp niet op. Hierdoor kreeg whisky de bekende bijnaam Maneschijn.

Smokkel, chaos en schaarste

Een groot deel van de whiskyproductie was stiekem en mocht eigenlijk niet bestaan. Om een beeld te geven bestonden er in 1780 in Schotland acht officiële legale destilleerderijen en zo’n 400 illegale. In een periode van zo’n 150 jaar waren dan ook bijna dagelijks gevechten tussen smokkelaars en stokers en de Engelse en Schotse regeringen. Schotse whisky werd inmiddels internationaal zo gewaardeerd, dat een wereldwijde schaarste zich voordeed. Hierdoor kon Schotse whisky als een waardevol betaalmiddel dienen in deze rumoerige periode op whiskygebied.

Deze lange strijd eindigde in 1823 toen nieuwe hervormingen zorgden voor een wet waarmee legalisatie mogelijk was. Deze ingreep zorgde voor een verjonging in de geschiedenis van de whiskyproductie. Technische innovaties door heel Ierland en Schotland zorgden voor betere kwaliteit whisky, gemaakt op nieuwere en snellere manieren. Een van die op dat moment nieuwe methodes was de zogeheten ‘Continuous Still’, die werd bedacht door Robert Stein en veel later gepatenteerd door Aeneas Coffey.

De Amerikaanse whiskey-opstand

Ierse kolonisten namen de kunst van het whiskey maken mee naar Amerika in de eerste helft van de 18e eeuw. Whisky – wat ze net als in Ierland schreven als ‘whiskey’ – werd ook hier in korte tijd heel erg populair. Ook in de Verenigde Staten schoten de whiskystokerijen in aantallen omhoog.

Aan het eind van de 18e eeuw speelde de Amerikaanse Revolutie, waardoor veel verschillende staten hadden te kampen met financiële schulden. Het idee ontstond toen om deze aan de landelijke regering toe te wijzen. Het plan was om deze schulden te verwerken door belastingen op onder andere whiskey in te stellen. Met andere woorden maakte de Amerikaanse regering in 1791 dezelfde fout als de Engelse regering zo’n honderd jaar eerder.

Door belastingen in te stellen op de ingrediënten van whisky, het productieproces en whiskey als eindproduct, liep het ook hier uit de hand. Er ontstond een opstand in de staat Pennsylvania. Belastinginners werden aangevallen door boze boeren en whiskyproducenten. De toenmalige president George Washington besloot er troepen op af te sturen om de controle terug te krijgen.

Uiteindelijk na veel strijd, overwonnen de republikeinen dankzij de opstandige rebellen en de andere tegenstanders van de whiskeytax de federalistische partij van president Washington. De whiskeytax werd tijdens het presidentschap van Thomas Jefferson in 1802 weer afgeschaft en de rust keerde terug.

De perfectie van de blend whisky en de wijndruifluis

In de tweede helft van de 19e eeuw waren in principe twee gebeurtenissen ingrijpend voor de evolutie van whisky. Dit was de eerste echt succesvolle blend whisky van de Usher-broers en daarnaast het heersen van de wijndruifluis.

Andrew en John Usher

De Schotse whiskydestilleerders Andrew en John Usher kwamen met de eerste echt succesvolle blend whisky: Old Vatted Glenlivet. Zij wisten deze blend whisky vervolgens tot een wereldwijd succes te maken. De Old vatted Glenlivet werd in 1879 officieel een trademarkproduct. Het gevolg hiervan was een vete tussen allerlei whiskydestilleerderijen over het alleenrecht om hun whisky ‘Glenlivet’, genaamd naar een bekende Schotse whiskyregio te mogen noemen. Na dat dit uiteindelijk opgelost was, werd hun firma een belangrijke speler in de North British Distillery Company. Dit was een samenwerking tussen verschillende destilleerderijen, om het graanmonopoly van de Distillers Company LTD (een vergelijkbare samenwerking) tegen te gaan. Deze North British Distillery Company bestaat vandaag de dag nog steeds en vormt de basis van een belangrijke samenwerking tussen allerlei blended whisky-producerende destilleerderijen uit Schotland.

Phylloxera – de wijndruifluis

Eind negentiende kregen wijnboeren flink te kampen met de zogeheten wijndruifluis, ook wel phylloxera genaamd. Deze plaag was vanzelfsprekend slecht voor de oogst en daardoor de hoeveelheid en kwaliteit van de wijn. Het gevolg hiervan was dat er minder wijn beschikbaar was, maar ook dat er minder nieuwe soorten wijn op de markt kwamen. In Frankrijk was het rond 1900 zelfs zo ernstig dat zo’n 70 procent van de wijndruiven dood was. Dit was allemaal goed voor de whiskydestilleerderijen, die hierdoor meer gingen verkopen.

De Volstead Act en de drooglegging in Amerika

Whisky was populair, omdat mensen genoten van alcohol. Echter heeft alcohol ook altijd een keerzijde gehad. Vanaf de opkomst van whisky heeft deze drank ook altijd voor een toename in alcoholmisbruik geleidt. In fysieke daden dacht men dat dit de voornaamste reden was voor dit een groot aantal gevallen van huiselijk geweld, ongevallen en ziekten. Een bekend feit is dat rond 1830 de volwassen Amerikaanse burger wekelijks gemiddeld twee flessen sterkedrank consumeerde. In 1893 werd de Anti-Saloon League opgericht om hier wat aan te doen. Zij voerden actie om het gebruik van sterke drank tegen te gaan en de consumptie in openbare plekken als saloons terug te dringen.

In 1920 bereikte deze inmiddels landelijke discussie het hoogtepunt. De weerstand was zo groot dat de overheid de prohibitie instelde in de vorm van de beroemde Volstead Act. Dit onderdeel van het achttiende amendement van de grondwet zorgde dit voor het verbod op productie, verkoop en inkoop van zogeheten ‘intoxicating liquors’. Dit betekende alle alcoholische dranken met meer dan 0,5 procent alcohol.

Het gevolg

Van het een op de andere dag waren whiskydestilleerderijen verboden. Dit zorgde voor drooglegging en een sterk tekort aan drank. Er werd toen vanzelfsprekend stiekem sterkedrank geproduceerd en gesmokkeld. De drooglegging is juist de reden dat de agressie toenam. Het betekende de opkomst van de georganiseerde misdaad. Een bekend voorbeeld hiervan is de Maffia die steeds meer macht begon te krijgen. Het produceren van whisky was alleen nog heel beperkt toegestaan voor medicinale of religieuze doeleinden.

In 1930 beseften de democraten vlak voor de verkiezingen dat het verbieden van sterke drank heel onpopulair was en dat terug-legaliseren hun ticket naar de macht was. Op 22 maart 1933 zorgde Franklin Roosevelt er inderdaad voor dat licht alcoholische dranken als bier en wijn (tot 3,2 procent) weer legaal waren. Roosevelt sprak toen de bekende woorden: “I think this would be a good time for a beer”. Vervolgens werd op 5 december 1933 ook alle sterkere drank opnieuw legaal, op bepaalde gebieden na. Staten konden dit namelijk zelf bepalen. Het zou dan nog dertig jaar duren voordat de whiskyproductie weer op hetzelfde niveau was als dat het voor de drooglegging was.

Hoe de Japanse whisky de wereld veroverde

Shinjiro Torii en Masataka Taketsuru zijn de absolute pioniers van de Japanse whiskyindustrie. In de jaren 20 van de vorige eeuw richtten zij de allereerste whiskystokerij op. Taketsuru was naar Schotland geweest om daar de fijne kneepjes van het vak te leren, om deze kennis vervolgens in eigen land om te zetten in zeer succesvolle whiskymerken. Ze begonnen als onderdeel van Torii’s bedrijf Kotobukiya. Later stichtte hij Taketsuru ook zijn eigen bedrijf, genaamd Nikka. Dit laatste whiskymerk bestaat nog steeds en is bij de betere slijterijen en ketens nog steeds te krijgen.

Japanse vs Schotse whisky

Het feit dat Taketsuru naar Schotland is geweest om de kunst van het whiskymaken te leren, heeft ervoor gezorgd dat Japanse whisky in het algemeen sterk lijkt op de manier waarop Schotse whisky gemaakt wordt. Om een voorbeeld te noemen wordt Japanse whisky net als de meeste Schotse tweemaal gedestilleerd. Er is lange tijd gedacht dat Japanse whisky daarom wel goed was, maar de originele Schotse whisky’s natuurlijk nooit kon overtreffen. Echter is uit blinde tests gebleken dat de Japanse whisky’s warempel als lekkerste worden ervaren. Het zou gaan om het water dat wordt gebruikt in het Japanse brouwproces. Dit smeltwater zou een vleugje menthol hebben van de dennenbomen, die een Japanse whisky karakteristiek en lekkerder maken. Dit is nooit als feit vastgesteld en dus een mythe. Het feit blijft wel dat Japanse whisky’s de laatste twintig jaar veel grote prijzen winnen. Wat knap is voor een land waarin anno 2018 nog geen honderd jaar whisky wordt gemaakt.

Innovatie uit de whiskymarkt

De whiskymarkt is niet direct op het eerste gezicht een zeer bewegelijke en dynamische markt. Echter is het toch de wereld van de whisky waarin men ervoor heeft gezorgd dat er op het gebied van marketing, branding en communicatie wat innoverende vernieuwingen zijn ontstaan.

De oorsprong van het merk

In de 21e eeuw zit de wereld vol met merken, die de hele dag overal om je heen waar te nemen zijn. Er was echter een tijd zonder merken. Het Engelse woord voor merk is ‘brand’. Dit woord stamt af van veeboeren die hun vee eeuwen geleden al brandmerkten om makkelijk te kunnen zien welk vee van hun was.

De eerste echte fysiek waarneembare ‘brands’ komen uit de alcohol-industrie uit de tijd dat het aantal destilleerderijen en wijnhuizen toenam. Ook hier ontstond het probleem dat wijn- en whiskyvaten er hetzelfde uitzagen, waardoor het soms onduidelijk was wat van wie was. De vaten werden toen gebrandmerkt met de achternaam of familienaam van die producent of destilleerder om ze te kunnen herkennen. Zodoende waren de eerste merken ter wereld alcoholmerken.

De eerste reclame

Niet alleen het eerste merk, maar ook het eerste reclamefilmpje komt uit de whiskywereld. In 1898 is een filmpje gemaakt met Schotse mannen in o.a. de typerende rokjes. Zij staan in alle vrolijkheid te dansen voor een bord waarop staat ‘Dewar’s, It’s Scotch’. Het whiskymerk Dewar’s bestaat nog steeds en is in vrijwel iedere slijterij te koop.

Niet alleen mensen drinken whisky

De populariteit van whisky blijft niet alleen beperkt tot de mens. Ook zowel in het dierenrijk als in het hiernamaals wordt al eeuwenlang van whisky genoten.

The angel’s share/the angel’s tax

Ook in de hemel wordt whisky gedronken. De legende zegt namelijk dat engeltjes zo van whisky houden dat ze er ook altijd een slokje van meegenieten. Dit komt bij het scheikundige feit vandaan dat gemiddeld twee tot vier procent van de whisky die in vaten ligt te rijpen, verdampt. Dit gebeurt voorafgaande aan het moment dat het in de fles terecht komt. Dit wordt the angel’s share (het engelenaandeel) of the angel’s tax (de engelenbelasting) genoemd.

Vee

Tenslotte houden zelfs dieren van whisky. Dat wil zeggen: de overblijfselen uit het productieproces. De liefde tussen whiskydestilleerderijen en veeboeren is vrij hecht. Dit komt doordat zij zeer nuttig zijn voor elkaar. Bij het destilleerproces van whisky blijft een soort pulp achter dat bestaat uit gebruikte grondstoffen als maïs en graan. De veeboeren nemen dit heel graag over omdat dit uiterst voedzaam is en dus goed voor de koeien. Ze gaan hier zelfs meer melk door geven. De destilleerderijen zitten op hun beurt weer met minder afval. Dat is nog eens een geweldige samenwerking.

Lees verder

• Whisky: Wat is whisky en wat is hier over te leren? (special)

bron

Veel liefhebbers van whiskey drinken hun drankje graag koel. Wanneer je ijsblokjes gebruikt om je whiskey te koelen verdun je hiermee echter je drankje en beïnvloed je de smaak. Whiskeystenen of whiskeystones bieden hiervoor de oplossing. Deze ijsblokjes-vervangers koel je even in de vriezer waarna je ze kunt gebruiken in je whiskeyglas. Ze geven net zoveel kou af als ijsblokjes maar verdunnen je whiskey niet en hebben geen invloed op de smaak. Whiskeystenen zijn ook een leuk en origineel cadeaugeschenk. Ze zijn verkrijgbaar in simpele maar ook luxe uitgave.

Whiskeystenen voor een onverdunde koude whiskey

• Wat zijn whiskeystenen?
• Hoe werken whiskeystenen?
• Andere vormen en maten: van kogels tot doodshoofden
• Leuk geschenkidee
• Verkrijgbaarheid

Wat zijn whiskeystenen?

Whiskeystenen

of

whiskeystones

: het is zo’n uitvinding waarbij je denkt ‘waarom heb ik hier niet eerder aan gedacht’? Veel liefhebbers van whiskey zullen het dilemma herkennen: je wilt je whiskey lekker koud drinken maar je wilt er geen ijs in doen omdat dit je drankje verdunt en afdoet aan de pure smaak. Een oplossing hiervoor is om iets toe te voegen aan je glas dat wel het eerste doel bereikt maar niet het tweede. Dit kan door middel van gebruik van whiskeystenen: blokjes in de vorm van natuurstenen die kou vasthouden en daarmee je whiskey koelen maar die niet smelten en geen smaak afgeven. Zo drink je je whiskey dus letterlijk en figuurlijk ‘

on the rocks

‘.

Hoe werken whiskeystenen?

De meeste whiskeystenen zijn van natuursteen gemaakt. Je kunt deze koelen door ze een tijdje in de vriezer te leggen. De verpakking vermeldt hoe lang de stenen de vriezer in moeten vooraleer ze goed koud zijn. Meestal is dit ergens tussen de twee en vier uur. Vervolgens kun je ze in je whiskeyglas doen en koelen ze je drankje tot een aangename temperatuur zoals ook ijsblokjes dit zouden doen, maar zonder te smaak te beïnvloeden. Daarnaast ziet het er ook nog eens stijlvol uit om zo van je drankje te nippen. Na gebruik kun je de stenen gewoon afwassen. Bekijk even goed de verpakking om te zien of ze in de vaatwasser mogen. Veel whiskeystenen komen met bijgeleverd opberg-etui of zakje.

Andere vormen en maten: van kogels tot doodshoofden

Naast whiskeystenen bestaan er ook nog diverse andere ‘koelelementen’ of ijsblokjes-vervangers voor je whiskey of andere alcoholische versnapering. Wat dacht je bijvoorbeeld van whiskey bullet chillers? Van het merk Unlimited Entertainment zijn deze vervangers voor ijsblokjes in de vorm van levensechte kogels verkrijgbaar. Ze zijn gemaakt van roestvrij staal en kunnen na een paar uurtjes in de vriezer ook gebruikt worden om je whiskey of andere drank mee te koelen. Een andere mogelijkheid is om te kiezen voor ijsblokjes-vervangers in de vorm van onder meer goudklompjes, doodshoofden, bloemen, golfballen of zilveren munten. Ook als je kiest voor ‘gewone’ stenen dan heb je de keuze uit diverse vormen en maten.

Leuk geschenkidee

Moet je voor Sinterklaas, kerst of een verjaardag nog een cadeau bedenken en kom je er niet uit? Als je weet dat de betreffende persoon van whiskey drinken houdt dan vormen whiskeystones een leuk en origineel geschenkidee. Op die manier verras je iemand met een handig gebruiksvoorwerp dat bovendien aantoont dat je de tijd genomen hebt om met iets origineels te komen. Omdat whiskeystenen er zijn van simpele tot luxe uitvoering is er ook voor haast elk budget iets te krijgen.

Verkrijgbaarheid

Whiskeystenen of whiskeystones zijn verkrijgbaar bij diverse cadeauwinkels, algemene webshops en webshops speciaal gericht op whiskey. Voorbeelden van merken die deze producten in het assortiment hebben zijn Unlimited Entertainment, Vikingstone, Sagaform, Hukka Design en Final Touch. Ga je voor een simpele uitvoering dan kun je een set van negen stenen al kopen voor een prijs van onder de € 10 euro (exclusief verzendkosten). Kies je voor een luxe uitvoering inclusief geschenkdoos dan kun je ook makkelijk tot € 40 euro spenderen (prijzen voor het laatst gecheckt in december 2018).

bron

In Sevilla in het zuiden van Spanje is het goed toeven. Uitgaan hier betekent tapas eten en met vrienden optrekken in de vele authentieke tapasbars die de stad rijk is. Sevilla noemt zich dan ook met trots de geboorteplaats van deze Spaanse borrelhap. Er zijn ook authentieke drankjes uit de streek die bij de tapas horen. Sevilla kent diverse bijzondere streekgerechten, die in een tapasvariant aangeboden worden. Welke tapas mogen niet gemist bij een bezoek aan Sevilla? Ontdek de authentieke tapasbars die (bijna) alleen bekend zijn bij de locals en geniet!

• Wat zijn tapas?
• De betekenis van de term ‘tapas’
• Tapasporties
• Uitgaanscultuur in Sevilla
• Bekende streekgerechten uit Sevilla als tapas
• Welke typische streekgerechten zijn er zoal te bestellen?
• Bijzondere drankjes uit de streek
• Lokale tapasbars ontdekken
• Freiduria
• Overdekte markten

Wat zijn tapas?

Tapas zijn specifieke, kleine (borrel)gerechten of snacks die geserveerd worden in tapasbars en restaurants. Ze kunnen warm of koud gegeten worden en zijn aan de bar te bestellen en af te halen evenals de drankjes. Een tapasbar is soms in twee delen gesplitst. Een deel is het tapasgedeelte en het andere deel het restaurant. De tapas in het restaurant is duurder en wordt aan tafel geserveerd evenals de drankjes.

Hoe weet je of een bar in Sevilla een authentieke tapasbar is? Een traditionele, authentieke tapasbar in Sevilla heeft meestal keramische tegelwanden met tegels in kleurrijke, geometrische patronen en (vaak versleten) plavuizenvloeren. Keramiek met Arabische invloeden is echt een specialiteit van deze stad en dat zie je overal terug. De zaak is goed verlicht. Prachtige hammen en worsten hangen aan touwen aan het plafond te drogen en te wachten op hongerige klanten. Het personeel vliegt heen en weer. Een overdadige hoeveelheid religieuze afbeeldingen aan de wand – zoals van de Heilige Maagd Maria (la Macarena) – is erg geliefd. Populair zijn ook opgezette stierenkoppen. De meest bekende stierenarena van de streek staat aan de rand van het oude centrum en is als onderwerp in het barinterieur vaak terug te vinden. Oude flamencoposters of zwart-witfoto’s van zangers of matadors kunnen bijvoorbeeld een thema zijn. Sevilla is namelijk de bakermat van de Flamencomuziek en heeft een aantal bekende flamencodansers en -zangers voortgebracht.

Een traditionele tapasbar is in ieder geval nooit minimalistisch; het is eerder ‘over the top’ te noemen. Het is er kleurrijk en druk. Er zijn barkrukken of eenvoudige zitjes en bankjes, maar de meeste mensen staan. Gasten verdringen zich merendeels aan de toog of staan langs de muren waar richels (planken) de tapas en drankjes dragen. De meeste gasten staan in groepjes buiten op straat rondom een wijnton of iets dergelijks. Het kan zijn dat het aanbod aan tapas bestaat uit wat op dat moment uit de keuken komt.

De betekenis van de term ‘tapas’

Het woord ‘tapas’ verwijst mogelijk naar het bedekken (‘tapar’ = bedekken of ‘tapa’ = deksel) van het drinkglas met een schoteltje. Dat werd gedaan om fruitvliegjes uit wijn of bier te houden. Mogelijk dat op het schoteltje op een gegeven moment borrelhapjes werden geserveerd. Wie zal het zeggen? Tegenwoordig verwijst de term ‘tapas’ naar een hoeveelheid of portie (altijd gebruikt in de meervoudsvorm). Op een tapasmenu zijn diverse portie-aanduidingen te vinden voor de gerechten. Het is handig om te weten wat ze betekenen.

Tapasporties

De termen die gebruikt worden in de tapasbars zijn:

• tapas – kleine portie
• media ración – halve portie
• ración – volledig portie

Uitgaanscultuur in Sevilla

Tapas is natuurlijk overal verkrijgbaar in Spanje en ook daarbuiten, maar in Sevilla is het verheven tot een ware levensstijl en diep verankerd in het sociaal leven van zijn inwoners. De tapasbars zijn klein en puilen letterlijk uit tijdens de avonduren. De gasten staan vaak al etend en drinkend op straat met elkaar te praten en het geroezemoes is van ver te horen. Dat is geen probleem, omdat kijken en gezien worden een onderdeel is van de tapasbeleving.

Tapas eten doe je vaak met je familie of vrienden van gezamenlijke borden. Je pakt – net zoals wij dat van kaasblokjes en stukjes worst kennen – gewoon telkens iets van je gading van het bord. Het Spaanse woord voor uitgaan om tapas te eten is ‘tapeando’. Om deze smakelijke hapjes met zijn allen te delen zijn vaak grotere porties nodig dan een reguliere tapasmaat. Zij zullen kiezen voor een ración. De gasten gaan van tapasbar naar tapasbar om elke keer de specialiteit van het huis te proeven, zoals bijvoorbeeld een Ibericoham-tapas. Deze zoet smakende ham komt van specifieke streekvarkens uit Andalusië die zich al scharrelend voeden met eikeltjes. Het smelt in de mond.

Bekende streekgerechten uit Sevilla als tapas

Tapasbars die niet gericht zijn op de toerist hebben in principe geen menukaarten in allerlei vreemde talen. De lokale bevolking weet wat er per tapasbar te halen valt en is bekend met de specialiteit van iedere tapasbar. Wie geen honger wil lijden, doet er goed aan om te weten hoe een gerecht in het Spaans besteld moet worden en op voorhand wat het precies is. Het personeel heeft het tijdens de piekuren namelijk te druk om uit te leggen wat een gerecht precies is of om te reageren in een vreemde taal. Aangezien de tapas aan de bar besteld en afgehaald dienen te worden, is het soms dringen en wordt aan alle kanten aan de ober getrokken en bestellingen naar de keuken geroepen. Daarnaast moet het personeel ook de drankjes inschenken en serveren!

Welke typische streekgerechten zijn er zoal te bestellen?

Streekgerecht	Wat is het?
espinacas con garbanzos	gesmoorde spinazie met kikkererwten
solomillo al whiskey	varkenslende in whisky, olijfolie en knoflooksaus
montadito de pringá	broodje met diverse gestoofde vleessoorten
remojón	een Andalusische salade van sinaasappel, kabeljauw, ui en knoflook
secreto Ibérico en preso Ibérico	streekhammen die in de mond smelten
carrillada de cerdo	gesmoorde varkenswang
seranito de lomo	sandwich van varkenshaas met Serranoham en gegrilde groene peper
croquetas	kroketjes met allerlei vullingen zoals pringá, béchamel met ham of ‘cola de toro’ (stierenstaart)
olivas	olijven in alle soorten en maten uit de streek: ‘manzanillas’ of ‘gordales’ bijvoorbeeld

Bij de tapas worden kleine soepstengels geserveerd (‘picos’) en vaak voorverpakte crackers die aan matses qua smaak doen denken.

Bijzondere drankjes uit de streek

Trek in een drankje uit de streek? Kies dan voor sinaasappelwijn (‘vino de naranja’) of ‘vermout’. Sinaasappelwijn wordt gedronken als aperitief, maar doet meer denken aan een likeur. Het is donker van kleur en heeft een licht bittertje van sinaasappelschillen, die samen met de wijn een aantal jaren in wijntonnen zijn bewaard. ‘Vermout’ wordt gemaakt met veel kruiden en bloemen volgens veelal geheim familierecept. Het heeft een licht medicinale smaak. Beide drankjes kunnen met wat spuitwater worden verdund, indien gewenst. Veel gasten drinken tapbier met of zonder alcohol (‘cerveza’) bij hun tapas of een glas gewone, lokale wijn. Wat bier betreft betekent een ‘caña’ een klein glas en een ‘tubo’ een fluitje. Bekende biermerken zijn San Miguel, Cruzcampo en Alhambra. Salud!

Lokale tapasbars ontdekken

Het is lastig om als nieuwkomer in de stad een tapasbar te vinden, die niet ontdekt is door de toeristenstroom. Internetaanbevelingen zijn niet altijd even objectief en de taxichauffeur of receptiemedewerker zal dat mogelijk ook niet zijn. Wie tapas wil eten waar de ‘locals’ komen, moet het anders aanpakken. Een uitgelezen manier om de minder toeristische tapasbars te ontdekken en hun specialiteiten, is door deel te nemen aan een georganiseerde ‘foodtour’. Deze tours brengen de gasten langs tapasbars buiten de gebaande paden waar vaak alleen de locals komen. Deze bars zijn aan de buitenkant minder aantrekkelijk dan de gemiddelde toeristische hotspot. Schijn bedriegt, want daar eet je streekgerechten die volgens geheime familierecepten zijn gemaakt en proef je bijzondere drankjes waar je anders nooit van zou horen. In Sevilla zijn diverse bedrijven actief op het gebied van foodtours.

Er zijn ook andere manieren om kennis te maken met de gerechten uit de streek. Te denken valt aan de ‘freiduria’ en de eettentjes in de overdekte voedselmarkten. Wat is een ‘freiduria’?

Freiduria

Een ‘freiduria’ is een snackbar waar gebakken vis wordt verkocht. De specialiteit in Zuid-Spanje bij uitstek heet ‘pescaíto frito’. Deze gebakken visstukjes kunnen bestaan uit rode mul, ansjovis, grote garnalen, hondshaai of inktvisjes, bijvoorbeeld. Ze worden geserveerd in een papieren puntzak.

Overdekte markten

Natuurlijk is een tapastocht een mooi avontuur, maar wie liever voedselmarkten bezoekt en een hapje of drankje wil doen kan uitstekend terecht in diverse overdekte markten die de stad rijk is. De stalletjes zijn vaste staanplaatsen en hebben boven de kraam tegelwanden die aangeven wat de uitbater als koopwaar aanbiedt. Tussen de stalletjes in staan kleine bars of eetgelegenheden waar tapas, zeevruchten of paella gegeten kan worden. Een aantal overdekte markten zijn:

• Mercado de Triana
• Mercado de la Calle Feria
• Mercado de la Encarnación

Lees verder

• Europese stedentrips: Stedentrips naar plaatsen in Europa (special)

bron